Justin Fashanu, 30 yıl önce bugün eşcinsel olarak açıldı: “Beni affedin. İçimdeki utançla yaşayamam, şimdi huzuru buluyorum işte”

İngiliz futbolcu Justin Fashanu, 22 Ekim 1990 yılında bir açıklama yaparak eşcinsel olduğunu duyurmuş ve böylelikle eşcinsel olduğunu açıklayan ilk profesyonel futbolcu olarak tarihe geçmişti. Bu açıklamanın ardından spor dünyası, medya ve halkın yoğun homofobik baskı ile nefret söylemlerine maruz kalan Fashanu, bu baskılara daha fazla dayanamamış 1998 yılında intihar etmişti. Bugün Fashanu’nun açılmasının 30. yıl dönümü.

Justin Fashanu’nun acı bir ölüm yaşayacağı, hiç şüphesiz henüz çok küçükken terk edilişinden belliydi.

1961’de Londra’ya bağlı Hackney beldesinde dünyaya gelen Fashanu’nun gerçek ismi Justinus Soni Fashanu. Nijerya asıllı yoksul bir aileye mensup olan Fashanu’nun ebeveynleri, henüz o çok küçükken boşandı. Bunun üzerine taraflardan hiçbiri, onun ve diğer kardeşinin velayetini almadı. İki kardeş bir anda hem annesiz hem babasız kaldı ama bu pek uzun sürmedi. Fashanu’yu ve kardeşi John’u, Alf ve Betty Jackson çifti evlat edindi. 

Hayali, futbolcuğun aksine boksör olmaktı ancak ona bahşedilen yetenekler onu meşin yuvarlakla buluşturdu. Yeteneği, önce kendisi sonra da arkadaşları tarafından fark edilince futbola eğildi ve futbol kariyerine Norwich City’de başladı.

İzleyenleri kendisine hayran bıraktı

Performansıyla öylesine büyük bir ışık vermişti ki 1978 yılında, henüz on yedi yaşındayken A takımla antrenmanlara başlamıştı bile. A takımla ilk maçına 3 Ocak 1979’da West Bromwich’e karşı çıktı ve o sıska vücuduyla sergilediği performası, tribünlerdeki seyircileri adeta büyüledi. Taraftarlar bir anda çıkıp gelen bu çocuk ve performansı karşısında şoka uğrarken, Fashanu onları şaşırtmaya devam etmekte kararlıydı ve henüz bu ilk maçında bir de gole imza attı.

Uzun boyunun getirdiği dezavantaja rağmen bileklerine çok hakim oluşuyla sahalarda fark yaratan Fashanu, Norwich forması giydiği 3 yılda 90 maça çıkıp 35 gole imza attı ama içlerinden biri, onu “Fashanu” yapan gol oldu.

Şubat 1980’de Norwich’in Liverpool ile karşılaştığı maçta Fashanu, Carrow Road tribünlerini dolduran taraftarları performansıyla adeta büyülemişti. O maçta sahaya resmen hükmeden Fashanu’nun durmaya niyeti yoktu. Bir pozisyonda ceza sahası dışında topla buluşan genç Fashanu, kontrolüyle birlikte havalanan topa enfes bir vole vuruşu yaptı ve top 22 futbolcu ve binlerce taraftarın gözleri önünde süzüle süzüle ağlarla buluştu.

Bu golle ülkeyi sallayan Fashanu, “imkansız gollerin adamı” lakabını alarak ünlendi. Yetmedi, bu enfes golüyle 1980 yılında BBC tarafından “Yılın Golü” ödülüne layık görüldü.

Şöhretine şöhret katan Fashanu, 1981’de 1 milyon sterlin karşılığında Nottingham Forest’e transfer oldu ve o zaman tarihin en pahalı siyahi futbolcusu oldu. Ağustos 1981’de Trevor Francis’in takımdan ayrılmasından dolayı Nottingham Forest’ın yeni ümidi olmuştu. Başarılı performansı nedeniyle Fashanu’nun Forest’a transferi ülke çapında büyük bir sansasyon yarattı. 

Ancak Nottingham Forest’a transfer olmasını sağlayan ışıltılı kariyeri, tam tersi bir şekilde, kendisinden kaynaklanmayan sebepler dolayısıyla düşüşe geçti.

Söylentiler, kariyerini alt üst etti

Zira kendisi hakkında tabloid basında, izinli olduğu zamanda gey barlara gittiği ve eşcinsel bir ilişki yaşıyor olabileceği yönünde söylentiler çıktı.

O zamanlar bir kadınla ilişki yaşadığı düşünülen Fashanu’nun hakkında çıkan bu haberler, muhafazakar İngiliz halkını şoke etmekle birlikte öfkelendirmişti.

Dönemin Nottingham Forest teknik direktörü Brian Clough, bu söylentiler karşısında sessiz kalamadı ve Fashanu’yu önce kadro dışı bıraktı, sonra ise bir başka İngiliz kulübü Southampton’a kiraladı.

Homofobik saldırılardan oluşan bu söylentilerden kendisi de çok etkilenmiş olmalı ki Fashanu’nun kariyeri yokuş aşağı inmeye başladı. Southampton’da da beklenen performansı veremeyen Fashanu, Nottingham Forest tarafından 150.000 bin sterlin karşılığında Notts County’e satıldı. Burada çıktığı 64 maçta 20 gol atarak toparlanma sinyali verse de homofobik baskılar onu aşağı çekmeye devam etti.

Burada da işler istediği gibi gitmeyince bu kez ülke dışına, önce ABD’ye transfer oldu, sonra burada da tutunamayınca Kanada’ya geçti. Ancak baskılar şiddetini arttırdıkça Fashanu oradan oraya sürüklenmeye devam etti ve sonuç olarak tekrar başladığı yer olan İngiltere’ye, Manchester City’e döndü ancak bu kez söylentileri durdurmaya kararlıydı ve sadece kariyerinde değil, hayatında kırılma yaratan o olaya imza attı.

Takımdan gönderildi, ailesi sırtını çevirdi

Yıllarca bu söylentiler ve homofobik saldırılara maruz kaldıktan sonra 29 yaşında, 22 Ekim 1990’da The Sun’a bir röportaj vererek eşcinsel olarak açıldı. Röportajında resmen eşcinsel olduğunu açıklıyor, bunda utanılacak bir şey olmadığını, herkesin özgür iradesi ile yöneldiği cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ne olursa olsun spor yapmaya devam etmesini söylüyordu.

Ülke basını adeta şoka girmiş, gazete ve dergiler durumu manşetten görmüştü. Birçok futbolcu onu ciddi şekilde eleştirdi, homofobik saldırılarda bulundu. Hatta ölüm tehditleri bile aldı. Kardeşi John ve ailesi dahi onu terk etti. Hatta öyle ki kardeş John, yıllar sonra yaptığı itirafta, eşcinselliğini açıklamaması için aile olarak kendisine 75.000 pound teklif ettiklerini söyledi.

TIKLAYIN- Justin Fashanu’nun kardeşinden 22 yıl sonra gelen itiraf: “Suçluluk duyuyorum”

Bu açıklamasıyla birlikte tarihte futbol kariyerini sürdürürken eşcinselliğini duyuran ilk profesyonel futbolcu olan Fashanu, takımdan uzaklaştırıldı, antrenmanlara bile alınmadı.

Yaşananların ardından hiçbir şey eskisi gibi olmadı. Açıldıktan sonra aleni şekilde homofobik saldırılara maruz kalan Fashanu, City’den de ayrılıp birkaç takım daha gezdi ancak oralarda da tutunamadı. Sebebi ise hem saha içinde tribünlerden, saha dışında da günlük hayatında insanlardan gördüğü baskılar hem de dizinden ciddi bir sakatlık geçirmesi oldu ve bir daha eski formuna kavuşamadı.

Sonuç olarak Kanada’ya göçse de 1989’da İngiltere’ye geri döndü ancak tabloid basınının hedefi olmaktan yine kurtulamadı. Gazetelerde House of Commons’tan bazı erkek sevgilileri olduğu, eşcinsel ilişki yaşadığına dair haberler yer aldı.

İntihar etti, suçsuz olduğu anlaşıldı

Profesyonel kariyerinde en son Heart of Midlothian’da oynadı ve burada sessiz sedası futbolu bıraktı. Ardından ABD’ye taşınarak orada antrenörlük yapmaya başladı.

Kendisi için sonun başlangıcı da bu oldu. Takvim yaprakları, 1998 yılını gösteriyordu. 17 yaşında bir çocuk, polise ifade vererek Fashanu tarafından tecavüze uğradığını söyledi. 3 Nisan’da polis tarafından sorguya çekilen Fashanu, gözaltına alındı ve birkaç gün tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı. Olaydan tam bir ay sonra ise Londra’nın doğusunda tren yolu geçidinin altındaki kapalı bir garajda intihar etmiş bir halde bulundu. Fashanu, başucundaki intihar notunda ailesini ve arkadaşlarını daha fazla utandırmak istemediğini yazmıştı.

Başucundaki notta, tam olarak şunlar yazıyordu:

“Zaten ben yıllardır herkes tarafından suçluyum, şimdi işlemediğim bir suç yüzünden suçlu bulunsam da beni üzmez. Benim tek utancım, aileme ve dostlarıma utanç vermemdir. Ama ben doğru olanı yaptım, yarın olsa gene aynısını yaparım. Beni affedin. İçimdeki utançla yaşayamam, şimdi huzuru buluyorum işte…”

Fashanu’nun ölümünden sonra ise Amerikan polisi delil yetersizliğinden dolayı tecavüz dosyasını kapattı.